Ethiopië is algemeen erkend als de geboorteplaats van koffie. Men produceert enkele van de meest uitzonderlijke koffiesoorten die overal ter wereld te vinden zijn. Van de heldere bergamot en bloemige Yirgacheffe tot de rijpe fruitnoten van Harrar. De unieke smaken die dit land biedt zijn de afgelopen tien jaar een van de meest gewilde in speciale koffie geworden.
Er wordt in Ethiopië alleen Arabica-koffie geteeld. De verscheidenheid aan individuele cultivars – velen groeien nog steeds wild en onontdekt – is overal ter wereld ongeëvenaard.
|
Plaats in de wereld als koffie-exporteur: |
10e |
|
Jaarlijks uitgevoerde zakken (60 kg): |
Ca. 3.960.000 |
|
Percentage van de wereldkoffiemarkt: |
5% |
|
Andere belangrijke landbouwexporten: |
Sesamzaad, peulvruchten |
|
Geschat aantal personen dat voor zijn levensonderhoud op koffie vertrouwt: |
Ca. 15 miljoen |
|
Typische variëteiten: |
Arabica: inheemse heirloomvariëteiten |
|
Belangrijkste koffieregio’s: |
Sidamo, Limu, Yirgacheffe, Harrar & Djima |
|
Typische oogsttijden: |
Oktober – december |
|
Normaal gesproken beschikbaar: |
Vanaf februari |
Het land begon met de export van koffie waarschijnlijk al in de 17e eeuw. De handel begon echter pas enige betekenis te krijgen in de 19e eeuw. Tegenwoordig kan het belang van koffie voor de economie van het land niet worden overschat. Naar schatting werken 15 miljoen Ethiopiërs in de koffie-industrie, en Ethiopië is enorm afhankelijk van koffie als een belangrijke bron van inkomsten. Het is goed voor bijna 70% van alle exportopbrengsten.
In Ethiopië worden drie koffieproductiesystemen gebruikt:
De overgrote meerderheid van de koffie in het land wordt geproduceerd met het Garden Coffee-systeem.
Koffie in Ethiopië werd traditioneel droog verwerkt, maar natte verwerking komt steeds vaker voor. In het land wordt nu vijftig procent van de koffie nat verwerkt. De delicate en bloemige tonen worden benadrukt waar de koffie van het land bekend om staat
Van 1974 tot 1991 werd Ethiopië geregeerd door een harde en restrictieve marxistische dictatuur die grote, collectieve boerderijen consolideerde die vervolgens tegen een lage prijs rechtstreeks aan de regering moest verkopen. Nadat de dictatuur in 1991 was gevallen, begon de regering boeren toe te staan coöperaties te vormen en eerlijke prijzen te eisen zonder tussenkomst van tussenpersonen. Vanwege de negatieve connotaties die aan de onder marxistische heerschappij opgerichte coöperaties zijn gegeven, wantrouwen veel boeren zelfs vandaag de dag het beheer van coöperaties.
In april 2008 werd de (ECX) opgericht als platform voor de handel in ongedifferentieerde gewassen zoals tarwe, maïs, sesam en snijbonen. Bedoeld om “de ontwikkeling van een efficiënt modern handelssysteem te verzekeren” dat “de rechten en voordelen van verkopers, kopers, tussenpersonen en het grote publiek zou beschermen”, werd het systeem geïdealiseerd als een gelijkmakende marktmacht. Koffie werd later datzelfde jaar ook onder het dak van de ECX gebracht – gedeeltelijk om de regering in staat te stellen een deel van de inkomsten uit deze substantiële oogst binnen te halen.
Bij aankomst op de ECX wordt de koffie opnieuw verpakt en vervolgens gecategoriseerd op kwaliteit voordat het wordt geveild aan de hoogste bieder. De interventie is in zekere zin zeer positief geweest voor boeren en consumenten. Dit heeft geleid tot een consistentere en betere koffie en hogere prijzen voor telers. Een nadeel van het samenvoegen van koffie op basis van smaak alleen is echter dat de koper geen koffie kan herleiden tot de teler, coöperatie of regio. Elke oorsprong van herkomst gaat dus effectief verloren op het moment dat de koffie de ECX binnenkomt.
Ethiopië is een van de slechts een relatief klein aantal producerende landen die ook een groot deel van de productie intern consumeert. De koffie wordt meestal bereid in een complexe ceremonie met behulp van een jebena – een aardewerk kruik met bolvormige voet, hals en schenktuit.
Sidamo
Sidamo of Sidama (de laatste verwijst naar de Sidama-bevolking, terwijl de eerste de provincie Sidamo is) bestrijkt een groot gebied dat zich door de vruchtbare hooglanden ten zuiden van het meer Awasa in de Riftvallei verspreidt. Het bestaat uit meer dan 20 verschillende administratieve gebieden, of ‘ woredas ‘, met verschillende microklimaten en hoogtes; daarom is er een grote verscheidenheid aan kwaliteiten die uiteindelijk Sidamo worden genoemd.
De Sidamo-regio (samen met Harrar en Yirgacheffe) is een van de drie gedeponeerde koffieregio’s in Ethiopië en staat bekend om de perfecte klimaatomstandigheden voor koffie dankzij hoogtes tussen de 1.500 en 2.200 meter boven de zeespiegel, voldoende regenval, optimale temperatuur en vruchtbare bodem.
Ongeveer 60% van de koffies in de regio wordt gewassen, hoewel Sidamo ook uitstekende zongedroogde koffies produceert. Er zijn hier meer dan 50 coöperaties in bedrijf, evenals veel particuliere inkoopstations – met meer dan 200 wasstations rond de verschillende woreda’s .
Yirgacheffe
Yirgacheffe maakt deel uit van de Sidamo-regio in het zuiden van Ethiopië, maar de soms voortreffelijke gewassen koffie is zo bekend dat het is onderverdeeld in een eigen microregio, die als handelsmerk is geregistreerd door de Ethiopische regering. Dit steile, groene gebied is zowel vruchtbaar als hoog – veel koffie groeit op 2000 meter en hoger.
Op het eerste gezicht zien de heuvels van Yirgacheffe er dik bebost uit, maar in feite is het een dichtbevolkt gebied en zijn de heuvels bezaaid met veel woningen en dorpen die ‘Garden Coffee’ kweken. Er zijn ongeveer 26 coöperaties in de regio, die ongeveer 43.794 boeren en ongeveer 62.004 hectare tuinkoffie vertegenwoordigen. De productie wordt overwegend gewassen, hoewel er ook een kleinere hoeveelheid zongedroogde koffie uit Yirgacheffe komt.
Harrar
Harrar is een van de oorspronkelijke van Ethiopische koffies. In de 19 e eeuw stond Harari-koffie bekend als van de hoogste kwaliteit (vooral vergeleken met de ‘andere’ beschikbare kwaliteit in die tijd, Abessinië, dat gewoonweg wild gekweekte koffie was van overal in het land). Zelfs vandaag de dag staat de regio bekend om kwaliteitskoffie en is zeer gewild.
Tegenwoordig zijn Harrar-koffie meestal afkomstig van wilde inheemse bomen op kleine boerderijen in het oostelijke deel van het land, die vervolgens droog worden verwerkt en traditioneel worden geclassificeerd als longberry (groot), shortberry (kleiner) of Mocha (peaberry).
Harrar-smaken variëren van veel bosbessen tot een hele reeks smaken, waaronder banaan, aardbei en bubblegum – sommige zijn zelfs muntachtig!
De winy-aard van deze koffie betekent dat deze koffie gewoonlijk niet geschikt is om te worden gedronken als koffie met een enkele herkomst; daarom wordt Harrar het meest gebruikt in espresso-melanges om bedwelmende, fruitige tonen te geven. De bereiding kan zeer variabel zijn en kan daardoor moeilijk gelijkmatig worden geroosterd. Allemaal onderdeel van de unieke charme en aantrekkingskracht van deze koffie.
Limu
De Limu-regio is minder bekend dan de ‘grote drie’ regio’s, maar het is de thuisbasis van een aantal uitstekende koffies. Limu-koffie groeit in het zuidwesten van Ethiopië tussen 1.100 en 1.900 meter boven zeeniveau en staat bekend om zijn zoete, kruidige / wijnachtige smaak en uitgebalanceerde body. Gewassen Limu-koffie wordt beschouwd als een van de beste hooglandkoffies van Ethiopië. De boon is middelgroot, heeft een opvallende ronde vorm en een groene kleur.
Djima
Deze regio, in het zuidwesten van Ethiopië, is een grote producent van Ethiopische koffie. Veel koffie uit deze regio is van commerciële kwaliteit.
